Δρακολίμνες Ηπείρου: αλπικές λίμνες αλλά και παραμυθένιοι τόποι

• Παναγιώτα Απέργη - 10 Ιουνίου 2021

Τα ιδιαίτερα γνωρίσματα των δρακολιμνών είναι το μπλε βαθύ χρώμα τους, το σχετικά μεγάλο βάθος και η θέση τους σε υψόμετρο πάνω από 2.000μ.. Κάποιες από αυτές έχουν νερό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, ενώ άλλες μόνο κάθε άνοιξη, χάρη στις βροχές και τα χιόνια του χειμώνα. Ονομάζονται έτσι γιατί στα νερά τους ζει ο αλπικός τρίτωνας (Triturus alpestris), το ημερόβιο αλλά και νυκτόβιο αμφίβιο, μήκους 10-12 εκ., με την γκρίζα-καστανόμαυρη ράχη και το εντυπωσιακό πορτοκαλοκόκκινο χρώμα της κοιλιάς, του οποίου η όψη είναι δρακόμορφη.

Ωστόσο, η ύπαρξη των δρακολιμνών, στην Ήπειρο, ερμηνεύεται και από τη λαϊκή παράδοση με διάφορους μύθους.

Η Δρακολίμνη του Σμόλικα

Βρίσκεται κάτω από τον κώνο που σχηματίζει η κορυφή του Σμόλικα, σε υψόμετρο 2.160 μ., έχει μεγάλο βάθος, έκταση γύρω στα 4.000 τ.μ., και ξεχωρίζει για το σχήμα της, αυτό της καρδιάς, και τον κοκκινωπό πυθμένα της, ενώ το εξαιρετικά γαλάζιο χρώμα της, της έδωσε και το όνομα Λάκου – Βίνιτου, που στα βλάχικα σημαίνει Γαλάζια Λίμνη. Στα νερά της κολυμπούν τρίτωνες ενώ οι παραλίμνιες περιοχές της στολίζονται με βιολέτες, ορχιδέες, αγριομενεξέδες, σαξιφράγκες και κρίνους.

Η Δρακολίμνη της Τύμφης ή της Γκαμήλας

Έχει σχήμα έλλειψης και βρίσκεται σε μια μαγευτική τοποθεσία, μεταξύ των ποταμών Αώου και Βοϊδομάτη, στον ορεινό όγκο της Τύμφης, σε υψόμετρο 2.030 μ..Για να φτάσεις εκεί χρειάζεται πολύ περπάτημα (4 ώρες από το Μικρό Πάπιγκο ή 1 ώρα από το Καταφύγιο της Αστράκας) αλλά το θέαμα που αντικρίζεις είναι φανταστικό.

Ο μύθος θέλει τρία αδέλφια να μεταμορφώνονται σε δράκους, που εγκαταστάθηκαν σε τρία διαφορετικά βουνά, τον Σμόλικα, την Τύμφη (Γκαμήλα) και το Λάκμο (Περιστέρι) και να αρχίζουν τη σύγκρουση πετώντας ο ένας στον άλλο τεράστιους βράχους, καταφέρνοντας κάποια στιγμή να σκοτώσουν τον Πίνδο, τον μικρότερο και ομορφότερο. Έτσι ο λαός εξηγεί γιατί στις μαύρες όχθες της Δρακολίμνης της Τύμφης βλέπουμε διάσπαρτες άσπρες πέτρες, ενώ στις άσπρες όχθες της Δρακολίμνης του Σμόλικα μαύρες πέτρες.

Η Δρακολίμνη Γκίστοβα

Σε υψόμετρο 2.350 μ., πάνω στο βουνό Γράμμος, βρίσκεται η ψηλότερη και η πιο μεγάλη σε έκταση στην Ελλάδα, η οποία και το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου έχει πάγο.

Σύμφωνα με το μύθο, σε ένα από τα χωριά κατοικούσε ένας πολύ καλόψυχος αλλά δύσμορφος δράκος, τον οποίο οι κάτοικοι της περιοχής έδιωξαν ψηλά στο βουνό. Ο δράκος στο σημείο που κάθισε να ξεκουραστεί βλέποντας το χωριό που εγκατέλειψε, δάκρυσε και εκεί σχηματίστηκε μια μικρή λίμνη. Αλλά οι άνθρωποι συνέχιζαν να τον πιέζουν να απομακρυνθεί, ώσπου ο δράκος έφθασε σε ένα μέρος από όπου δεν έβλεπε πια το χωριό του και τότε το δάκρυ του σχημάτισε τη μεγάλη δρακολίμνη της Γκίστοβας.

Οι δίδυμες Δρακολίμνες της Φλέγγας

Πρόκειται για δυο ημιαλπικές λίμνες, σε υψόμετρο 1.940 και 1.960 μέτρων, αντίστοιχα, στο όρος Μαυροβούνι, μεταξύ Ιωαννίνων και Καλαμπάκας, μέσα στην προστατευόμενη περιοχή Βάλια Κάλντα της Πίνδου. Η λίμνη που βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο τροφοδοτεί με τα νερά της τη χαμηλότερη.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Δίας ή ο Αίολος είχε τρεις γιους τον Αμφικτύωνα, τον Μάγνη και τον Μακεδόνα. Ένας από τους τρεις, επίσης, γιους του Μακεδόνα ήταν ο Πίνδος, ο μικρότερος και ωραιότερος, τον οποίο τα αδέλφια του μισούσαν και προσπάθησαν να τον σκοτώσουν. Ο Πίνδος για να γλιτώσει, κατέφυγε στα βουνά, όπου αναγκάστηκε να μονομαχήσει με τον αφέντη εκείνων των βουνών, τον δράκο Λύγκα με τον οποίο ήρθε ισόπαλος και έγιναν φίλοι. Μια μέρα που ο Λύγκας είχε πάει για κυνήγι, ο Πίνδος, ενώ κοιμόταν, δολοφονήθηκε από τα αδέλφια του, γεγονός που λύπησε τον δράκο. Ο Λύγκας έθαψε τον φίλο του στην ψηλότερη κορυφή και έδωσε στην οροσειρά το όνομα του φίλου του, ενώ τα δάκρυα της λύπης του σχημάτισαν μικρές λίμνες, τις δρακολίμνες.

Η Δρακολίμνη της Βερλίγκας ή Ντιβερλίγγα και Βουρλίγγα

Βρίσκεται στο όρος Λάκμος (Περιστέρι), στα νότια του Μετσόβου, πάντα στην οροσειρά της Πίνδου και σε υψόμετρο 2.050 μ.. Πήρε το όνομά της από το ομώνυμο αλπικό οροπέδιο, όνομα που έχει σαν ρίζα τη βλάχικη λέξη «βρίγγα» που σημαίνει κύκλος. Τα νερά που τρέχουν από τις γύρω από το οροπέδιο κορυφές σχηματίζουν τη δρακολίμνη, η οποία μέχρι το φθινόπωρο χάνει το νερό της. Στη συνέχεια, τα νερά οδηγούνται μέσα από ένα μαιανδρικό δίκτυο ρυακιών (φιδόμορφες νεροσυρμές) στην έξοδο από το οροπέδιο προς τα ανατολικά και στην δημιουργία πρώτα του Ασπροπόταμου και στη συνέχεια του Αχελώου. Το σημείο που βρίσκεται η εποχική δρακολίμνη ονομάζεται σήμερα Φαρμακόλακκα, μια ονομασία που πήρε από τους κτηνοτρόφους, καθώς, όπως λένε, όταν τα ζώα έβοσκαν εκεί, πέθαιναν.

Ένας μαγικός τόπος, λένε, όπου σύμφωνα με τον μύθο εκεί ζούσε ένας δράκος που δεν εμφανιζόταν μέχρις ότου μια μέρα φανερώθηκε ξαφνικά από τη γη και έρποντας χώθηκε σε μια άλλη τρύπα μέσα της, εκεί που χάνονται τα νερά και εξαφανίστηκε. Από το σημείο που πετάχτηκε ο δράκος ξεπήδησε νερό που ακολούθησε οφιοειδή πορεία στα λιβάδια.

Οι δρακολίμνες της Ηπείρου αποτελούν τοποθεσία που εξάπτει τη φαντασία, είναι προσιτές από κάποιο σημείο και μετά, μόνο με πεζοπορία, προσφέροντας στον οδοιπόρο ένα ταξίδι ανάμεσα στη συγκλονιστική ομορφιά της πραγματικότητας και στη μαγευτική ατμόσφαιρα του μύθου.