Απολαμβάνοντας τη μελωδία και το συναίσθημα – Εμβληματικές όπερες που αξίζει να γνωρίζετε

• Παναγιώτα Απέργη - 23 Μαΐου 2021

Η Όπερα είναι το θεατρικό είδος τέχνης το οποίο συνδυάζει μουσική και σκηνική δράση, με τους καλλιτέχνες να αποδίδουν τραγουδιστά το ρόλο τους. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται και η ξεχωριστή της γοητεία, στην ένωση μουσικής και λόγου στο πλαίσιο ενός σκηνικού θεάματος.

Ιστορικά, οι πρώτες όπερες ανάγονται στα τέλη του 16ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, όταν μια ομάδα ουμανιστών της εποχής προσπάθησαν να αναβιώσουν με κάποιον τρόπο την αρχαία ελληνική τραγωδία. Αυτή η ομάδα ατόμων έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Φλωρεντινή Καμεράτα (Camerata Florentina) ή Καμεράτα του Μπάρντι, παίρνοντας την ονομασία τους από τον ευγενή που οργάνωνε τις συναντήσεις στο αρχοντικό του.

Τζουζέπε Βέρντι, Αμαντέους Μότσαρτ, Τζάκομο Πουτσίνι, Ζωρζ Μπιζέ είναι μερικοί μόνο από τους συνθέτες, οι συνθέσεις των οποίων ως σήμερα παραμένουν εμβληματικές.

Βιντσέντζο Μπελλίνι, Νόρμα

Η Νόρμα είναι ένα μελόδραμα σε δύο πράξεις, με το λιμπρέτο να είναι βασισμένο στην τραγωδία Norma, ossia L'infanticidio του Γάλλου Αλεξάντρ Σουμέ.

Κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής, στο ιερό δάσος των Δρυίδων συναντιούνται Γαλάτες στρατιώτες και Δρυίδες και περιμένουν τη Νόρμα, την κόρη του αρχηγού Οροβέζο, να σημάνει την επίθεση ενάντια στους Ρωμαίους. Τότε εμφανίζεται ο Ρωμαίος ανθύπατος Πολλιόνε, ο οποίος στο παρελθόν είχε συνάψει σχέση με τη Νόρμα και τώρα σκοπεύει να παντρευτεί την Ανταλτζίζα. Η Νόρμα, αν και προετοιμάζει το λαό της για επίθεση, σκέφτεται τον Πολλιόνε, έχοντας στο πλευρό της τα παιδιά της, μυστικό καρπό του ένοχου έρωτά της με τον Ρωμαίο ανθύπατο. Μετά από μια σειρά γεγονότων, η Νόρμα συναντά την Ανταλτζίζα, της εμπιστεύεται τα παιδιά της και, ενώ οι Γαλάτες ετοιμάζουν τον Πολλιόνε για θυσία, επειδή παραβίασε τα διαμερίσματα των παρθένων, η Νόρμα αποκαλύπτει τη παρελθοντική της σχέση και πέφτει μαζί του στην πυρά.

Τζάκομο Πουτσίνι, Τόσκα

Η Τόσκα είναι αδιαμφισβήτητα μια από τις γνωστότερες όπερες του κλασικού ρεπερτορίου, με πολλούς, όμως, κριτικούς της εποχής εκείνης να την καταβαραθρώνουν.

Η Ρώμη του 1800 κυβερνάται αυταρχικά από τους Βουρβόνους. Η Φλόρια Τόσκα είναι μια δημοφιλής τραγουδίστρια της εποχής και ερωτευμένη με τον ζωγράφο Μάριο Καβαραντόσι. Όταν ο Σκάρπια, που είναι αρχηγός της αστυνομίας του καθεστώτος, συλλαμβάνει τον Καβαραντόσι για τις δημοκρατικές του πεποιθήσεις, η Τόσκα ζητά να τον απελευθερώσουν. Ο Σκάρπια δέχεται με τον όρο να γίνει ερωμένη του. Εκείνη υποκρίνεται ότι συμφωνεί και μόλις της εξασφαλίζει τα έγγραφα άδειας εξόδου, τον δολοφονεί, τη στιγμή που ο Μάριο πέφτει νεκρός από τα πυρά του εκτελεστικού αποσπάσματος. Απελπισμένη η Τόσκα πέφτει στον Τίβερη.

Τζουζέπε Βέρντι, Ριγκολέτο

Ο Ριγκολέτο ήταν η όπερα που καταξίωσε τον Βέρντι στο πάνθεον των συνθετών όπερας, καθώς κατάφερε να εφαρμόσει νέες οπερατικές τεχνικές, όπως οι εισαγωγικές άριες και τα ensembles.

Ο Ριγκολέτο είναι ένας γελωτοποιός και ευνοούμενος του Δούκα της Μάντοβα, ο οποίος κρύβει από τον κόσμο τη γοητευτική του κόρη Τζίλντα, που δεν γνωρίζει το επάγγελμα του πατέρα της. Παρόλ’ αυτά, ο γυναικάς Δούκας και η Τζίλντα συνάπτουν σχέση, με τον Δούκα να παριστάνει τον φτωχό φοιτητή. Μετά από μια σειρά γεγονότων, ο Ριγκολέτο ανακαλύπτει τη σχέση τους, ορκίζεται να εκδικηθεί τον Δούκα, αλλά η μοίρα έχει τα δικά της παιχνίδια και μια κατάρα θα «χτυπήσει» την Τζίλντα.

Ζωρζ Μπιζέ, Κάρμεν

Η πρεμιέρα της όπερας σόκαρε το συντηρητικό κοινό της εποχής εκείνης, αλλά, παρόλα αυτά η Κάρμεν καθιερώθηκε ως μία από τις πιο αγαπημένες όπερες όλων των εποχών. Οι φήμες ταύτιζαν την «Κάρμεν» με την Σελέστε Βενάρντ, μια τραγουδίστρια, με την οποία λεγόταν πως ο Μπιζέ διατηρούσε σχέση, κάτι το οποίο η Βενάρντ αρνείται στα απομνημονεύματά της.

Η Κάρμεν μια Τσιγγάνα, που εργάζεται σε ένα, φρουρούμενο από στρατιώτες, καπνεργοστάσιο στη Σεβίλλη, κατηγορείται, γιατί αρνείται να απολογηθεί για έναν καβγά με τον υπολοχαγό της φρουράς και, αφού αποπλανεί τον δεκανέα που θα την οδηγούσε στη φυλακή, τον Δον Χοσέ, αρραβωνιασμένο με τη νεαρή χωρική Μικαέλα, δραπετεύει. Στη θέση της φυλακίζεται ο δεκανέας και αργότερα, λιποτακτεί παρασυρμένος από την ομορφιά της Κάρμεν, η οποία πλέον δουλεύει για κάποιους λαθρεμπόρους. Σύντομα, όμως, η όμορφη τσιγγάνα βαριέται τον Δον Χοσέ και ερωτεύεται έναν διάσημο ταυρομάχο, τον Εσκαμίγιο. Η Κάρμεν και ο Δον Χοσέ, ξανασυναντιούνται αργότερα, στη Σεβίλλη, όπου η Κάρμεν απορρίπτει τον Δον Χοσέ, που τη μαχαιρώνει και στη συνέχεια παραδίδεται στις Αρχές.