Ντόναλντ Σάδερλαντ: Ο επιβλητικός ηθοποιός με το πονηρό χαμόγελο και τους μνημειώδεις ρόλους

• Παναγιώτα Απέργη - 21 Ιουλίου 2024

Ο Ντόναλντ Μακ Νίκολ Σάδερλαντ γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1935 στο Σεντ Τζον του Καναδά και, παρά τις σπουδές μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, η αγάπη του για την υποκριτική τον οδήγησε στην Ακαδημία Μουσικής και Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου.

Όπως όλοι οι ηθοποιοί στο ξεκίνημα τους, συμμετείχε σε τηλεοπτικές σειρές και ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού σε μικρούς ρόλους, με την ερμηνεία του στην ταινία «Dirty Dozen» να κερδίζει θετικές κριτικές και να αποτελεί το εφαλτήριο για μια σπουδαία καλλιτεχνική πορεία με ολότελα διαφορετικούς ρόλους, που έχουν μείνει χαραγμένοι στο μυαλό των κινηματογραφόφιλων.

Το 1970, ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Όλτμαν ανέλαβε να σκηνοθετήσει την αντιπολεμική σατιρική ταινία που ασκούσε σκληρή κριτική στον πόλεμο του Βιετνάμ με τον τίτλο «MASH», στην οποία ο Σάδερλαντ υποδύθηκε τον αλαζονικό μα πανέξυπνο, με νεανική γοητεία και λυκίσιο πλάγιο χαμόγελο, Χόκαϊ Πιρς.

Η ταινία έτυχε θερμής υποδοχής από κοινό και κριτικούς, κερδίζοντας 5 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων κι εκείνης για καλύτερη ταινία, ενώ, το 1996, χαρακτηρίστηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και εντάχθηκε επίσημα στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών.

Χάρη στην ευρύτερη πολιτική και κοινωνική του στάση, ο Σάδερλαντ κατάφερε να καθιερωθεί ως σύμβολο της αντικουλτούρας, αλλάζοντας με εξαιρετική ευκολία και γοητεία αλλοπρόσαλλους και σοβαρούς χαρακτήρες, εξελισσόμενος σε έναν από τους πιο επιδραστικούς ηθοποιούς της γενιάς του. Κι αυτό γιατί για περισσότερο από μισό αιώνα έπαιξε αξιομνημόνευτα κακούς, αντιήρωες, ρομαντικούς πρωταγωνιστές και πατρικές φιγούρες, μορφές που ο ίδιος λάτρεψε. «Μακάρι να μπορούσα να πω ευχαριστώ σε όλους τους χαρακτήρες που έπαιξα, και χρησιμοποίησα τις ζωές τους για να ενημερώσω τη δική μου», έλεγε παραλαμβάνοντας το τιμητικό βραβείο για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο, κατά τη διάρκεια των βραβείων Governors 2017.

Εκτός από τη σπουδαία καριέρα που διέγραψε στη μικρή οθόνη, ο λατρεμένος «Όντμπολ» λάτρευψε τη θεατρική σκηνή, την οποία χαρακτήριζε ως χώρο με χέρια «που σε αγκαλιάζουν, σε παρηγορούν, σε σπρώχνουν, σε χειροκροτούν».

Δυναμικός και ένθερμος ακτιβιστής με τη στάση του έδειξε τη σωστή πλευρά της ιστορίας και αυτό ενόχλησε εκείνους που ήταν στη λάθος, με το όνομά του να βρίσκεται για πολλά χρόνια ανάμεσα στα ονόματα εκλεκτών Αμερικανών, που ενοχλούσαν το κατεστημένο των ΗΠΑ, σε μια περίοδο που προσπαθούσε να πείσει το αμερικανικό κοινό για το πόσο αναγκαίος ήταν ο Πόλεμος στο Βιετνάμ. Το 1971 και ενώ ο πόλεμος βρισκόταν στο πικ του, ο Σάδερλαντ περιόδευσε με την Τζέιν Φόντα, με την πολιτική επιθεώρηση F.T.A που μπορούσε να σημαίνει «Free The Army» ή ... πιο πιθανό«Fuck The Army»

Πολύ σύντομα, το FBI έθεσε υπό παρακολούθηση τους δυο σταρς, με τον Σάδερλαντ μέχρι το τέλος της ζωής του να διατηρεί τον κυνικό ιδεαλισμό του, ο οποίος, όμως έβγαζε νόημα.

Σε όλη του τη καριέρα, όπου μεγαλούργησε σε κωμωδίες, ταινίες τρόμου, δράσης, περιπέτειες επιστημονικής φαντασίας, αστυνομικά, αλλά και υπαρξιακά δράματα, ο Σάδερλαντ δεν κέρδισε ποτέ του Όσκαρ - ούτε καν υποψηφιότητα - αν και αναφέρεται συχνά από τους κριτικούς ως έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς που πέρασε ποτέ από τη μικρή και τη μεγάλη οθόνη.

Ήταν ένα από τα πιο ηχηρά παραδείγματα, ίσως η πιο κραυγαλέα περίπτωση, πως μπορεί τα βραβεία τελικά να μη «λένε» και πολλά. Άλλωστε όπως είπε και η Γούπι Γκόλντμπεργκ στον λόγο της στην απονομή του τιμητικού Όσκαρ για το σύνολο της δουλειάς του «όλοι οι γύρω του κέρδισαν ένα από αυτά, γιατί ήταν τόσο καλός».

Παρόλα αυτά, κέρδισε την πρώτη του Χρυσή Σφαίρα, το 1996, για τον ρόλο του στην ταινία «Citizen X» και τη δεύτερη, το 2002, για την τηλεταινία «Path to War», ενώ από το 2011 απέκτησε το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλιγουντ. 

Ο ανεπανάληπτος Ντόναλντ Σάδερλαντ, που πίστευε ότι «ο άνθρωπος αλλάζει με την πνευματική και την ψυχική καλλιέργεια και όχι απλά με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του», πέρασε στην αιωνιότητα στις 20 Ιουνίου, σε ηλικία 88, δίνοντας τα τελευταία χρόνια αξιοπρεπή μάχη με πολυετή ασθένεια.

10 «μυστικά» του Ντόναλντ Σάδερλαντ

1. Έχερε μεγάλης εκτίμησης για την αφοσίωση, την εργασιακή του ηθική και τον επαγγελματισμό του στη βιομηχανία του κινηματογράφου.

2. Χάρη στην επί πεντηκονταετίας παρουσία του σε κινηματογράφος, τηλεόραση και θέατρο, είχε λάβει το μετάλλιο του Τάγματος του Καναδά.

3. Πέρα από την καριέρα του ως ηθοποιός, είχε μια ιδιαίτερη αγάπη για τη φωτογραφία και απολάμβανε να απαθανατίζει στιγμές μέσα από το φακό του.

4. Είχε εμφανιστεί στο βίντεο κλιπ της Kέιτ Μπους για το τραγούδι «Cloudbusting».

5. Είχε παντρευτεί τρεις φορές και απέκτησε πέντε παιδιά.

6. Έδωσε στους τρεις γιους του, τον Ροσίφ, τον Άνγκους και τον Kίφερ, τα ονόματα τριών σκηνοθετών με τους οποίους είχε συνεργαστεί και αγαπήσει: Ροσίφ από τον Γάλλο σκηνοθέτη Φρεντερίκ Ρόσιφ, Κίφερ από τον Αμερικανό σκηνοθέτη και σεναριογράφο, Γουόρεν Κίφερ και Άνγκους από το μεσαίο όνομα του ηθοποιού και σκηνοθέτη Ρόμπερτ Άνγκους Ρέντφορντ.

7. Στα γυρίσματα της ταινίας «Space Cowboys» έσπασε το γόνατό του.

8. Στο κατασκοπευτικό θρίλερ «Bear Island» έπαιξε για πρώτη φορά ξύλο με γροθιές, ενώ έκανε αρκετά από τα επικίνδυνα ακροβατικά.

9. Το 1979, κόντεψε να πεθάνει από μηνιγγίτιδα.

10. Αν και ήταν φανατικός θαυμαστής της τηλεοπτικής σειράς «24» με πρωταγωνιστή τον γιο του, Κίφερ, ως Τζακ Μπάουερ, απέρριψε την πρόταση να υποδυθεί τον αποξενωμένο πατέρα του και, έτσι, ο ρόλος πήγε στον Τζέιμς Κρόμγουελ.