Ο Αύγουστος μέσα από σπουδαίες μορφές Ελλήνων λογοτεχνών

Αντώνης Σαμαράκης, Δημήτρης Γληνός και Γιώργος Θεοτοκάς είναι μερικοί μόνο εκπρόσωποι των Γραμμάτων, οι οποίοι γεννήθηκαν, κάποτε, κάποιον Αύγουστος και χάραξαν τη δική τους πορεία, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους.
prosw_july_2
Αντώνης Σαμαράκης

Ο Αντώνης Σαμαράκης (16 Αυγούστου 1919 – 8 Αυγούστου 2003) ήταν ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς.

Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. Μάλιστα, το 1944 συνελήφθη από τους Γερμανούς και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά κατάφερε να αποδράσει. Εργάστηκε για χρόνια ως εμπειρογνώμων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής, της Αφρικής για κοινωνικά θέματα και, το 1989, ανακηρύχθηκε Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου

Στην πεζογραφία εμφανίστηκε το 1954 με τη συλλογή διηγημάτων «Ζητείται ελπίς», ενώ άλλα γνωστά διηγήματα του είναι τα «Σήμα κινδύνου», « Αρνούμαι», «Το λάθος», « Το διαβατήριο». Θεωρείται ένας από τους περισσότερο μεταφρασμένους Έλληνες πεζογράφους, καθώς τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από ξένες γλώσσες.

Στο έργο του υπάρχει έντονο το στοιχείο της κοινωνικής καταγγελίας και της ανησυχίας για το παρόν και το μέλλον της σύγχρονης κοινωνίας. Χάρη στην απλή γλώσσα και το μη επιτηδευμένο ύφος του, προσεγγίζοντας πάντα τα θέματά του από μια έντονα ανθρωποκεντρική γωνία, τα έργα του διδάσκονται στη δημοτική και τη μέση εκπαίδευση, αλλά και σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικών. Σύμφωνα με επιθυμία του, μετά τον θάνατό του, το σώμα του δωρίθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες των φοιτητών της Ιατρικής

Όσο υπάρχουν άνθρωποι ανήσυχοι στον κόσμο μας, όσο υπάρχει ανησυχία στον κόσμο μας υπάρχει ελπίδα

Παύλος Νιρβάνας

Ο Παύλος Νιρβάνας (1866 - 28 Νοεμβρίου 1937), λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Πέτρου Αποστολίδη, ήταν διηγηματογράφος, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, κριτικός kαι χρονογράφος.

Aν και γεννήθηκε στη Μαριούπολη, εγκαταστάθηκε από πολύ μικρός με την οικογένειά του στον Πειραιά. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά την αποφοίτησή του κατατάχθηκε στο βασιλικό ναυτικό ως ανθυπίατρος, φτάνοντας ως τον βαθμό του αρχίατρου. Μετά την παραίτησή του, αφοσιώθηκε στη δημοσιογραφία και τη συγγραφή.

Η γραφή του επηρεάστηκε σημαντικά από τον αισθητισμό και το συμβολισμό, καθώς και από τη φιλοσοφική σκέψη του Νίτσε, ενώ στο πεζογραφικό του έργο κυριαρχούν ηθογραφικά και ψυχογραφικά στοιχεία, τη στιγμή που στα θεατρικά του έργα διαφαίνεται η ιψενική γραφή. Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία με την ποιητική συλλογή «Δάφναι εις την 25ην Μαρτίου» και, παράλληλα, άρχισε να δημοσιεύει χρονογραφήματα, στις εφημερίδες «Άστυ», «Ακρόπολη» και στην «Εστία» με το ψευδώνυμο Κύριος Άσοφος.

Η γλωσσική του έκφραση πέρασε σταδιακά από την καθαρεύουσα σε μια μεικτή γλώσσα και τέλος στη δημοτική, με σταθερό χαρακτηριστικό το εξαιρετικά φροντισμένο ύφος.

Η μεγαλυτέρα σοφία είναι το να κατορθώσει κανείς να διορθώνει την μοίραν του.

Δημήτρης Γληνός

Ο Δημήτρης Γληνός (22 Αυγούστου 1882 - 26 Δεκεμβρίου 1943) ήταν εκπαιδευτικός, συγγραφέας, πολιτικός και ένας από τους πρωτεργάτες της λεγόμενης «γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης».

Αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή και, το 1899, ήρθε στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπήρξε συμφοιτητής του Κώστα Βάρναλη. Αν και υπήρξε αρχικά οπαδός της καθαρεύουσας, οι συναναστροφές του στο πανεπιστήμιο τον έστρεψαν στο χώρο του δημοτικισμού και έγινε μέλος του συνδέσμου «Η Εθνική μας Γλώσσα», πλάι στους Παλαμά, Δελμούζο και Κ. Χατζόπουλο. Από το 1906 ξεκίνησε να δημοσιεύει ποιήματα, μεταφράσεις και φιλολογικά άρθρα, στα οποία εκφραζόταν υπέρ της δημοτικής, με συνέπεια να δεχθεί σφοδρές επιθέσεις από τους οπαδούς της καθαρεύουσας και να χάσει την δουλειά του καθηγητή.

Στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Επιτροπής, ξεκίνησε σε συνεργασία με τον Αλέξανδρο Δελμούζο και τον Μανώλη Τριανταφυλλίδη τη συγγραφή σχολικών βιβλίων στη δημοτική, διαδικασία που σταμάτησε η ανώμαλη πολιτική κατάσταση της εποχής.

Ενταγμένος στο Κ.Κ.Ε. κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής πρωταγωνίστησε στις διεργασίες για την ίδρυση του ΕΑΜ, συντάσσοντας, μάλιστα, το ιδεολογικό μανιφέστο «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ», δράση για την οποία εξορίστηκε και φυλακίστηκε.

Για την παιδαγωγική και εκπαιδευτική του δράση και τις πρωτοποριακές του ιδέες, το Διεθνές Γραφείο Εκπαίδευσης της UNESCO τον συμπεριέλαβε στους 100 πιο σημαντικούς διανοούμενους και πολιτικούς, ο στοχασμός και το έργο των οποίων είχαν σημαντική συμβολή στην εκπαίδευση.

Μην ντροπιάσεις την ιστορία σου και μην προδώσεις τον εαυτό σου.

Γιώργος Θέμελης

Ο Γιώργος Θέμελης (23 Αυγούστου 1900 – 17 Απριλίου 1976) ήταν ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος.

Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και, από το 1930, εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάστηκε ως καθηγητής της Φιλολογίας στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διδάσκοντας παράλληλα στη Δραματική Σχολή του Κρατικού Ωδείου. Η διδασκαλία του ειδικότερα στο μάθημα των νέων ελληνικών είχε μεγάλη απήχηση σε πολλές γενιές μαθητών.

Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1922 με δημοσιεύσεις ποιημάτων στις στήλες του περιοδικού «Μηνιαία Επιθεώρησις Σάμου», αλλά το όνομά του συνδέθηκε με τη Θεσσαλονίκη, η οποία θωρείται η πνευματική του πατρίδα, αφού εκεί διαμορφώθηκε η ποιητική του προσωπικότητα και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Μέλος της λογοτεχνικής Σχολής της Θεσσαλονίκης και ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, ανήκει στους σημαντικούς ποιητές της πόλης, συνεργαζόμενος με σημαντικά πρωτοποριακά περιοδικά όπως: «Μακεδονικές Ημέρες», «Κοχλίας», «Μορφές», «Τέχνη και Ζωή», «Ορίζοντες», «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση».

Στην ποίησή του, ειδικά μετά το 1950, εκφράζει άλλοτε περισσότερο κι άλλοτε λιγότερο, ένα προσωπικό αλλά και μεταφυσικό αδιέξοδο, την αναζήτηση του χαμένου προσώπου. Από το 1945, όταν εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή «Γυμνό παράθυρο» εξέδωσε πολλές ποιητικές συλλογές, λογοτεχνικές μεταφράσεις, θεατρικά έργα και δοκίμια, τα οποία μέχρι σήμερα συνεχίζουν να ανεβαίνουν ως σήμερα τόσο στο Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδας όσο και άλλες θεατρικές σκηνές.

Δεν τόξερα πως είναι τόσο ωραίο το φως. Μέσα σε τόση λάμψη τόση απάτη.

Γιώργος Θεοτοκάς

Ο Γιώργος Θεοτοκάς (27 Αυγούστου 1906 - 30 Οκτωβρίου 1966,) ήταν λογοτέχνης και δικηγόρος και ένας από τους κορυφαίους διανοητές της γενιάς του ’30.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Μετά την αποφοίτησή του έφυγε στο Παρίσι και το Λονδίνο, όπου έγραψε το πρώτο του βιβλίο «Ελεύθερο Πνεύμα», κείμενο που θεωρήθηκε ως το μανιφέστο της γενιάς του ‘30.

Το 1929 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος και δημοσίευσε πολλά κείμενά του στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά και με την εφημερίδα «Το Βήμα», ενώ υπήρξε επίσης μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Εποχές» και συνιδρυτής του περιοδικού «Νέα Γράμματα». Ο αφηγηματικός του λόγος επηρεάστηκε έντονα από την ελληνική πεζογραφική δημιουργία του 19ου αιώνα και τα μυθιστορήματα του είναι χαρακτηριστικά δείγματα του αστικού μυθιστορήματος, ενώ τα θεατρικά έργα του βασίζονται στην ελληνική παράδοση, από την αρχαιότητα μέχρι την πρόσφατη ιστορία.

Τιμήθηκε με το βραβείο πεζογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημα «Το δαιμόνιο», ενώ μεταξύ των έργων του που ξεχωρίζουν είναι: ο «Λεωνής», οι «Ασθενείς και οδοιπόροι» και η «Αργώ».

Την φωτιά της δημιουργίας τη συντηρούν οι ανυπόταχτοι, οι ανικανοποίητοι, οι τυχοδιώκτες της ψυχής και του πνεύματος.

Νίκος Τσιφόρος

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, αλλά από νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Σπούδασε Νομική και Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα, όπου έζησε ως το θάνατό του. Άσκησε τη δικηγορία για μικρό χρονικό διάστημα, καθώς σύντομα στράφηκε στο χώρο των Γραμμάτων και εξελίχθηκε σε μία από τις σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες της Αθήνας.

Η πρώτη μεγάλη του επιτυχία ήρθε το 1944, όταν ο θίασος του Δημήτρη Χορν και της Μαίρης Αρώνη ανέβασε στο θέατρο Ακροπόλ το θεατρικό έργο του «Η πινακοθήκη των ηλιθίων» και, σύντομα, ακολούθησαν πολλές θεατρικές επιτυχίες του, τις περισσότερες από τις οποίες έγραψε σε συνεργασία με τον Πολύβιο Βασιλειάδη.

«Η κυρία του κυρίου», «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος», «Οι γαμπροί της Ευτυχίας», «Το έξυπνο πουλί», «Ο Κλέαρχος η Μαρίνα κι ο κοντός» είναι μερικά μόνο από τα έργα του που μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο με εξίσου μεγάλη επιτυχία. Η ταινία «Τελευταία Αποστολή» σε σενάριο και σκηνοθεσία του ίδιου υπήρξε η πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στο διαγωνιστικό κομμάτι του κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών το 1950. Συνολικά υπολογίζεται πως έγραψε 40 θεατρικά έργα και περισσότερα από 80 σενάρια.

«Άνθρωποι και ανθρωπάκια», «Βιβλικά χαμόγελα», «Ελληνική μυθολογία», «Εμείς και οι Φράγκοι», «Ιστορία της Αγγλίας», «Ο Γκιούλιβερ στη χώρα των Γιγάντων - Ο Γκιούλιβερ στη χώρα των νάνων», «Ο σατανάς ινκόγνιτο», «Παραμύθια πίσω από τα κάγκελα», «Τα παιδιά της πιάτσας» είναι μερικά μόνο από τα έργα του τα οποία δημοσιεύθηκαν σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά και αναγνωρίστηκαν για το πηγαίο χιούμορ και σαρκασμό, τη σάτιρα των ηθών και των συνηθειών της ελληνικής κοινωνίας της εποχής.

Οι άνθρωποι; Κοστούμια αλλάζουμε, λάμπες αλλάζουμε, ξυριστικές μηχανές αλλάζουμε… Μυαλά δεν αλλάζουμε.